Wat te doen bij een overlijden in Spanje

Wat te doen bij een overlijden in Spanje
Beeld: 123rf

Het gebeurt en het is niet leuk maar op vakantie of als je er woont kan het voorkomen dat er een overlijden plaatsvindt in Spanje. In de gevallen van vakantie kun je contact opnemen met een reisverzekering die dan via de alarmcentrales alles zal regelen. Maar wat moet je doen als je er woont of geen reisverzekering hebt? Daarom een kort overzicht van enkele belangrijke stappen.

Dankzij de website leven in Spanje en de website van de (Nederlandse) ambassade kunnen we een overzicht maken van de stappen die men moet nemen als er een overlijden heeft plaatsgevonden in Spanje. Daarbij kunnen we het onderscheiden in twee scenario’s, een als men in Spanje woont of daar lang verblijft en geen reisverzekering heeft (A) en een als men wel een reisverzekering heeft en als toerist komt te overlijden (B).

A. Wat te doen bij een overlijden (in geval van inwoners)

De eerste stappen die men moet ondernemen in het geval van een overlijden zijn als volgt:

  • Bel de politie (Policía Municipal of Local) op het nationale telefoonnummer 092
  • Neem contact op met een dokter, als de politie dit al niet heeft gedaan, omdat hij het overlijden zal vaststellen en tevens een overlijdenscertificaat zal afleveren.
  • Neem contact op met een begrafenisonderneming (tanatorio) zodat zij het lichaam kunnen ophalen. Hou wel de identificatiepapieren bij de hand, anders zal het lichaam niet meegenomen worden.
  • Maak binnen 24 uur melding van het overlijden bij de dienst Bevolking (Registro Civil), men kan die dienst op het lokale gemeentehuis vinden.
  • In de meeste Spaanse regio’s moet een lichaam binnen 24 of 48 uur begraven of gecremeerd worden. Vindt het overlijden plaats in een ziekenhuis (hospital)  dan zal de administratie van het ziekenhuis de voorgaande stappen afhandelen. Uitvaartondernemers (funerarias) hebben een vergunning om het lichaam te begraven (entierro) of te cremeren (cremación). Zij kunnen helpen met het verkrijgen van het overlijdenscertificaat.
  • Bij een overlijden zal de laatste behandelende arts (of de dokter die het overlijden heeft vastgesteld) het overlijdenscertificaat afleveren. Dit document bevestigd het overlijden van een persoon. In het geval van buitenlanders die in Spanje overlijden moet er in de meeste gevallen een rechter bij komen om de dood vast te stellen voordat een lichaam mag worden weggehaald. Als de dood plaatsvindt in verdachte omstandigheden of waar een onderzoek noodzakelijk is, is er altijd een toelating van de gerechtelijke overheid noodzakelijk om de dood te bevestigen.

Het overlijdenscertificaat (certificado de defunción) zal uitgegeven worden door de dienst Bevolking van de gemeente en er kunnen meerdere kopieën gevraagd worden.

1. Registratie van overlijden

Binnen 24 uur na het overlijden moet het overlijdenscertificaat afgeleverd worden bij de dienst Bevolking van de gemeente en daar wordt het overlijden officieel geregistreerd. De registratie bevat de datum, tijd en plaats van overlijden. Iedereen die weet heeft van het overlijden mag de registratie laten doen maar meestal is het een lid van de familie, een vriend of een buur van de overledene. In de meeste gevallen zal de registratie gebeuren bij de dienst Bevolking in de woonplaats van de overledene. Het bewijs van overlijden, waarop de oorzaak van overlijden staat, moet afgeleverd worden bij de registratie.

Wanneer de registratie van het overlijden gebeurt is dan wordt een vergunning om de overledene te begraven afgeleverd. De aangifte van het overlijden is gratis en het moet de volgende informatie bevatten:

  • Naam en voornaam van de overledene
  • Namen van de ouders van de overledene
  • Burgerlijke staat
  • Nationaliteit
  • Geboortedatum en plaats
  • Details van geboorteregistratie
  • Laatst bekende verblijfplaats
  • Datum, tijd en plaats van overlijden (zoals vermeld in het overlijdenscertificaat opgemaakt door de dokter)
  • Plaats van begraving of crematie zoals aangegeven op het overlijdenscertificaat van de overheid door de ambtenaar van de begraafplaats.

2. Begrafenis en crematie

Een begrafenis of crematie vind plaats binnen 24 of 48 uur maar dit kan verlengd worden na afspraak met het mortuarium. Als de overledene specifieke regelingen heeft getroffen voor een religieuze dienst, begrafenis of crematie dan moet deze wens gevolgd worden. Begrafenissen komen het meest voor in Spanje. Als de overledene of de verwanten een crematie willen dan moet dit kenbaar gemaakt worden aan de dokter die het overlijden heeft vastgesteld zodat het op het overlijdenscertificaat vermeld kan worden. Begrafenisverzekeringen zijn in Spanje beschikbaar of men kan er voor kiezen om op voorhand aan de begrafenisondernemer te betalen.

Begrafenis / Elke gemeente heeft een begraafplaats. Spaanse begraafplaatsen hebben een systeem waarbij de kist in een nis wordt geplaatst. Zo’n nis kan gehuurd worden voor een vooraf bepaald aantal jaren. Wanneer de periode voorbij is wordt het lichaam begraven op een gewone begraafplaats. Elke begraafplaats heeft verschillende procedures met verschillende beschikbare periodes en tarieven.

Crematie / De crematie is niet ingeburgerd in Spanje, alhoewel het steeds meer gebeurt maar niet overal zijn er crematoria. De prijzen zijn afhankelijk van de plaats.

3. Organisaties die men moet contacteren

Bij een overlijden is het belangrijk dat men bepaalde organisaties contacteert:

  • Elk openbare of private organisatie waarvoor de overledene werkte of waarvan hij een betaling ontving
  • De Pensioendienst (Dirección General de Costes de Personas y Pensiones Públicas) of de Sociale Zekerheid (Instituto Nacional de la Seguridad Social INSS). Dit is noodzakelijk om het pensioen of de uitkering aan te passen.
  • Banken en verzekeringsmaatschappijen (levensverzekering). In Spanje is het de gewoonte om een soort levensverzekering te koppelen aan een bankrekening.
  • Om uit te zoeken of de overledene een testament heeft gemaakt kan men bij het ministerie van Justitie het Register van de testamenten raadplegen (Registro de Últimas Voluntades del Ministerio de Justicia).

4. Repatriëring van het lichaam

Als de overledene of zijn naaste verwanten willen dat het lichaam wordt overgebracht naar het oorspronkelijk thuisland dan moet dit ook gemeld worden aan de dokter die het overlijdenscertificaat opmaakt. Tijdens de overbrenging moet het paspoort bij het lichaam blijven, het lichaam kan anders geen grenzen overschrijden of kan niet overgebracht worden met een vliegtuig.

Een repatriëring kan gedekt zijn door een reisverzekering, indien er een dergelijke verzekering is dan zorgen zij voor alle administratieve rompslomp. Een lichaam kan ook in Spanje gecremeerd worden en daarna kan de as naar het geboorteland overgebracht worden. De as moet wel vergezeld zijn door een certificaat. Ambassades en consulaten kunnen advies geven maar zij komen nooit tussenbeide wat betreft de kosten voor de repatriëring.

B. Wat te doen bij een overlijden (in geval van niet-resident of toerist)

Over het algemeen hebben de meeste toeristen die Spanje bezoeken een tijdelijke of doorlopende reisverzekering die in het geval van overlijden erg belangrijk is. In praktisch alle gevallen zal de reisverzekering en de daarbij horende alarmcentrales alles regelen waarbij ook soms een vrijwilliger of medewerker komt helpen. Kosten worden betaald door de reisverzekering en alle administratieve rompslomp wordt ook door hen geregeld.

Wat te doen in het geval van het overlijden van een toerist in Spanje:

  • Contacteer de maatschappij van de reisverzekering. Zij zorgen voor alle administratie.
  • Is er geen reisverzekering dan moet men zelf alle onkosten betalen.
  • Neem indien van toepassing contact op met een vertegenwoordiger van de reisorganisatie.
  • Contacteer de ambassade in Spanje.
  • Contacteer zelf de lokale overheid of laat dat een receptie doen.

De lokale overheid zal de overlijdensakte opmaken. Als dit niet mogelijk is, zal de Belgische of Nederlandse ambassade of consulaat de akte opmaken.

1. Registreren overlijden

Het is belangrijk het overlijden van uw reisgenoot of een familielid te registreren bij de lokale autoriteiten in het land. Bijvoorbeeld bij het gemeentehuis. U krijgt van de lokale autoriteiten twee documenten. Deze heeft u nodig om het lichaam van de overledene naar Nederland te vervoeren: een overlijdensakte en een laissez-passer voor overledenen.

2. Bemiddeling bij laissez-passer

Krijgt u geen laissez-passer voor overledenen van de lokale autoriteiten? Dan kan de Nederlandse ambassade of het consulaat bemiddelen. U heeft daarvoor de volgende gegevens nodig: uittreksel uit het overlijdensregister, een doktersverklaring, een verklaring dat de voorbereidingen voor het vervoer van het stoffelijk overschot volgens de regels zijn getroffen. Deze krijgt u van de begrafenisondernemer of overheidsinstantie.

3. Hulp van ambassade, consulaat of ministerie

De Nederlandse/Belgische ambassade, het consulaat of het ministerie van Buitenlandse Zaken proberen de nabestaanden zo goed mogelijk bij te staan. Ook geven zij advies. Bijvoorbeeld over het opvragen van een overlijdensakte.

4. Wat moet ik regelen om het lichaam te vervoeren?

Heeft de overledene een reisverzekering en een uitvaartverzekering? Dan regelt de alarmcentrale van de verzekering dat het lichaam naar Nederland of België wordt overgebracht. De ambassade ondersteunt de alarmcentrale als dat nodig is. De reisverzekering dekt de kosten voor het vervoer naar Nederland of België.

5. Wat als de overledene niet is verzekerd?

Heeft de overledene geen reisverzekering? En wil de familie dat de overledene toch naar Nederland/België wordt overgebracht? Dan betalen de nabestaanden de kosten voor het vervoer van het lichaam naar eigen land.

Is het overlijden het gevolg van een ongeval of misdrijf? Of bestaat er twijfel over de doodsoorzaak? Dan kan de Nederlandse of Belgische ambassade of het consulaat een kopie opvragen van het medisch rapport, het sectierapport of het politierapport. Hieraan kunnen kosten voor de nabestaanden zitten. De ambassade of het consulaat kan een mogelijke misdaad niet zelf onderzoeken. Zij moeten zich houden aan plaatselijke wetgeving.

NOTA: We hebben geprobeerd zo nauwkeurig mogelijk deze handleiding samen te stellen aan de hand van de informatie uit de eerder genoemde websites. Mocht er iets niet helemaal juist zijn of inmiddels zijn aangepast, dan kun je dat ons altijd laten weten zodat we deze handleiding bij kunnen werken.

Scroll naar boven