Welkom op onze taalreis door Spanje met enkele fascinerende Nederlandse uitdrukkingen die rechtstreeks verband houden met Spanje of het Spaanse leven. Deze uitdrukkingen geven niet alleen kleur aan de taal, maar bieden ook een interessant inzicht in hoe Spanje cultureel wordt waargenomen in de Nederlandse taal.
Het Spaans is een van de meest gesproken talen ter wereld en uiteraard heeft dat, naast het Engels, ook een invloed op de Nederlandse taal. Daarbij komt dat Nederland en Spanje in de geschiedenis nauw met elkaar zijn verbonden, waardoor er soms eeuwenoude uitdrukkingen met daarin de woorden Spanje of Spaans nu nog steeds gebruikt worden. Laten we de onderstaande 15 bekende en minder bekende uitdrukkingen eens nader bekijken!
1. “Dat is geen Spaans voor me”
Deze uitdrukking wordt gebruikt om aan te geven dat iets erg moeilijk te begrijpen is. Hoewel Spaans een wereldtaal is, kan het voor niet-sprekers klinken als een onbegrijpelijke reeks woorden – net zoals elk complex onderwerp voor een leek kan zijn.
2. “Leven als een God in Frankrijk (of Spanje)”
Deze bekende uitdrukking wordt vaak gebruikt om een leven in luxe en comfort te beschrijven. Hoewel de meest voorkomende variant “in Frankrijk” wordt gebruikt, komt “in Spanje” ook voor, vooral als men denkt aan het ontspannen leven aan de Spaanse zonovergoten Costa’s.
3. “Het Spaans benauwd krijgen”
Deze uitdrukking verwijst naar een gevoel van grote angst of benauwdheid. Het interessante is dat ‘Spaans’ hier niet direct gerelateerd is aan het land Spanje, maar eerder voortkomt uit de Spaanse Inquisitie, een periode die in de Nederlandse geest gekoppeld is aan verstikkende controle en angst.
4. “Spaanse vlieg”
‘Spaanse vlieg’ is geen vlieg, maar een kever, en de term wordt in Nederland soms gebruikt om een vermeend afrodisiacum aan te duiden. Deze uitdrukking geeft de exotische en enigszins mysterieuze allure weer die Spanje in de verbeelding kan hebben.
5. “Een Spaanse aak”
Een minder bekende uitdrukking, maar interessant genoeg om te noemen. Een ‘Spaanse aak’ refereert aan een oud type schip, en in de uitdrukking gebruikt men het om een groot en log persoon te beschrijven. Het weerspiegelt de historische invloed van Spanje op de scheepvaart en hoe deze in de taal is verankerd. Deze uitdrukking kan ook verwijzen naar een Spaanse boom, de “Acer campestre” of Spaanse aak, ook bekend als veldesdoorn.
6. “De Spaanse marge nemen”
Deze uitdrukking wordt gebruikt om aan te duiden dat iemand een flinke speling neemt, hetzij in tijd of in metingen, en refereert aan de wijde marges die traditioneel in het Spaanse handelsverkeer gebruikt werden.
7. “Een Spaanse furie”
Deze term verwijst naar hevige, ongecontroleerde woede en is afgeleid van de heftige aanvallen door Spaanse troepen in Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog, met name tijdens het beleg van steden zoals Antwerpen.
8. “Op zijn Spaans”
Dit betekent iets doen op een onconventionele of slinkse manier. Het kan soms ook verwijzen naar de manier waarop iets op een sierlijke of overdreven manier wordt gedaan, wat de flamboyante aspecten van de Spaanse cultuur reflecteert.
9. “Spaanse peper gebruiken”
Deze uitdrukking wordt figuurlijk gebruikt om aan te geven dat iemand kracht of pit toevoegt aan een gesprek of situatie, vergelijkbaar met hoe Spaanse peper gerechten pittiger maakt.
10. “Een Spaanse prins uithangen”
Deze zegswijze wordt gebruikt voor iemand die zich belangrijker of deftiger voordoet dan hij in werkelijkheid is, vergelijkbaar met hoe sommige historische Spaanse prinsen bekend stonden om hun pompeuze gedrag.
11. “Spaans voor gevorderden”
Deze uitdrukking wordt vaak humoristisch gebruikt om aan te duiden dat iets erg ingewikkeld of moeilijk te begrijpen is. Het benadrukt dat, net als de Spaanse taal voor sommigen, de situatie of het onderwerp niet makkelijk te doorgronden is.
12. “De Spaanse vloot inschakelen”
Dit betekent dat je erg veel moeite doet of veel middelen inschakelt om iets te bereiken, vaak meer dan eigenlijk nodig is. Het refereert aan de grote en machtige Spaanse Armada uit de geschiedenis.
13. “Een Spaans graantje meepikken”
Deze zegswijze gebruikt men wanneer iemand op een slimme of toevallige manier voordeel haalt uit een situatie. Het kan gerelateerd zijn aan de tijden dat Spanje rijkdommen uit haar koloniën importeerde en anderen daar een deel van probeerden te krijgen.
14. “Dat is een Spaanse muur”
Deze uitdrukking wordt gebruikt om een onoverkomelijk obstakel of een zeer solide barrière te beschrijven. Het verwijst naar de sterke verdedigingswerken die Spanje in het verleden bouwde.
15. “Zich de Spaanse laarzen aantrekken”
Dit betekent zich voorbereiden op een zeer zware of strenge taak. Het is afgeleid van het martelwerktuig ‘Spaanse laarzen’, dat gebruikt werd om bekentenissen af te dwingen tijdens de Inquisitie.
Deze uitdrukkingen tonen hoe taal culturele percepties en historische gebeurtenissen kan vastleggen. Spanje, met zijn rijke geschiedenis en levendige cultuur, blijft een bron van inspiratie, niet alleen voor reizigers en geschiedenisliefhebbers, maar ook voor de sprekende kunst van de Nederlandse taal.
